Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ocak ayı itibarıyla üretici ile market fiyatları arasındaki büyük farkları ve girdi fiyatlarındaki değişimleri kamuoyuyla paylaştı. Bayraktar, Ocak ayında özellikle meyve ve sebze fiyatlarında dikkat çeken artışlar yaşandığını belirterek, üretici ile market arasındaki fiyat farklarının giderek arttığına dikkat çekti.
Fiyat Farkları En Fazla Limon ve Patates'te Yaşandı
Ocak ayında, üretici ile market arasındaki en büyük fiyat farkı limonda gözlendi. Üretici fiyatı 4 TL olan limon, markette 27 TL 90 kuruşa satıldı ve bu fark yüzde 597,4 oldu. Limondaki yüksek fiyat farkını, patates yüzde 379,9 ile takip etti. Patatesin üretici fiyatı 3 TL 80 kuruşken, markette 18 TL 24 kuruşa satıldı. Mandalina, kuru kayısı, kuru fasulye ve kuru incir de önemli fiyat artışları yaşadı. Üretici fiyatları ile market fiyatları arasındaki farklar, bazı ürünlerde 7 katı aşarak, tüketicinin büyük bir maliyet artışıyla karşı karşıya kalmasına neden oldu.
Market Fiyatlarında En Fazla Artış Kuru Fasulye’de
Ocak ayında markette 41 üründen 23'ünde fiyat artışı yaşanırken, 18 üründe fiyat düşüşü görüldü. Fiyatı en fazla artan ürün kuru fasulye oldu. Kuru fasulyedeki artış yüzde 14,9 olarak kaydedildi. Kuru fasulyedeki artışı yüzde 12 ile kırmızı mercimek, yüzde 10,7 ile sivri biber ve kuru kayısı izledi.
Öte yandan, markette fiyatı en fazla düşen ürün ise yüzde 26,8 ile patlıcan oldu. Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 23 ile karnabahar, yüzde 20,3 ile marul ve yüzde 17,1 ile havuç takip etti.
Üretici Fiyatlarında Düşüşler ve Artışlar
Üretici fiyatları ise karışık bir tablo sergiledi. Ocak ayında üretici fiyatları 33 ürünün 12'sinde arttı, 14'ünde ise düştü. En büyük fiyat düşüşü yüzde 46,8 ile karnabaharda görüldü. Karnabahardaki fiyat düşüşünü, limon, patlıcan ve mandalina takip etti. Üreticide en fazla fiyat artışı ise yüzde 25,8 ile portakalda yaşandı. Portakalda yaşanan artışı, havuç, maydanoz ve sivri biber izledi.
Girdi Fiyatlarında Artış Devam Ediyor
Ocak ayında girdi fiyatlarında da önemli artışlar gözlemlendi. ÜRE ve amonyum nitrat gübresinin fiyatı Aralık ayına göre yüzde 10 artarken, DAP gübresi ve diğer gübrelerde de benzer artışlar yaşandı. Bir önceki yıla kıyasla gübre fiyatları ciddi oranda arttı. Ayrıca, elektrik fiyatı yüzde 30,4, mazot fiyatı ise yüzde 13,3 oranında arttı. Girdi fiyatlarındaki artış, üreticilerin maliyetlerini daha da artırarak, gıda fiyatlarındaki yükselişe katkıda bulundu.
Fiyat Değişimlerinin Sebepleri
Bayraktar, fiyat değişimlerinin birçok faktöre bağlı olarak şekillendiğini belirtti. Karnabahar ve patlıcan gibi bazı ürünlerde, hava koşullarının ürün rekoltesini artırması fiyat düşüşlerine yol açarken, limon ve mandalina gibi ürünlerde ise talep yetersizliği fiyatların gerilemesine neden oldu. Portakal ve havuçta ise talep artışı fiyatların yükselmesine yol açtı.