Osmanlı Devleti’nin 1486-1583 yılları arasında tarihi belgelerinde yer alan Trabzon’un Araklı ilçesindeki Konakönü zeytinlerinin bugünlerde tek bir temsilcisi kaldı. Yaklaşık 200 yaşında olduğu belirtilen zeytin ağacından elde edilecek fidanlar ile Konakönü zeytinin tekrar eski günlerine dönmesi hedefleniyor.
Konakönü’nde Osmanlı Arşivleri’ne göre yer alan yüzlerce zeytin ağacı yapılaşma ve tarım alanları nedeniyle kesilirken, yöredeki zeytin varlığı adeta yok oldu.
Bu zeytinin izini süren Gazi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarihçi-Yazar Mehmet Akif Bal ise Konakönü’nde kalan son zeytin ağacını tespit etti. Mehmet Akif Bal, Konakönü’nün eski Osmanlı arşiv belgelerinde tarihi zeytinlikleriyle ünlü bir yerleşim olduğunu söyledi. Bal, özellikle 1486-1583 yılları arasında Osmanlı Devleti tarafından tarih defterlerine kaydedilmiş olan bilgilerde Konakönü bölgesinin ciddi anlamda bir zeytinlik olduğu hatta tamamen zeytinliklerle kaplı yerleşimlerin olduğunu ifade ederek “Bu bölgede çıkartılan yağın, bölgeden alınan vergilerin ciddi kaynak olduğu belgelerde kendisini göstermektedir. Bölgede fındık ekiminin yapılması nedeniyle maalesef zeytinlikler birer birer sökülmüş bu bölgede neredeyse zeytin ağaçları tamamen silinmiş. Yaptığımız son araştırmalarda bölgede en azından bir adet dahi olsa zeytin fidanını bulmayı ümit ederek hareket ettik. Uzun süre konuyu araştırdık. Yerleşim içerisinde bir zeytin ağacını tespit edebildim. Bu ağacın 150-200 yıl arasında ömre sahip olabileceğini ifade ettiler. Biz de bu zeytin ağacının kadim zeytin üretiminin sağlandığı bir tür olduğunu düşünerek bu ağacın incelenmesi ve koruma altına alınmasıyla ilgili olarak işlemler için şuanda çalışmalarımızı yürütüyoruz" dedi.
"Bu eldeki son türün koruma altına alınması ve bunun üzerinden yeni fidanların üretilmesi en önemli beklentimiz" diyen .Bal "Konakönü zeytini adıyla bir coğrafi tescil alınmak suretiyle çoğaltılması, bölgenin tabii dokusuna uygun olmasından dolayı yeni dikimlerin yapılmasını çok anlamlı olacağını düşünüyorum. Artık günümüzde altın değerine yükselmiş olan zeytinciliğimizin, zeytinyağının bölgemizde tekrar üretilmeye başlamasını tarihin tekrar uyandırılması anlamında çok önemli etkilerinin olacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
“Zeytin ağaçlarının o ihtişamlı günlerine dönmesini istiyoruz”
Konakönü Cami Müezzini Zekeriya Akyıldız ise, zeytin ağacının koruma altına alınmasını istediğini dile getirerek “Yaşlı cemaatimizden bu bölgede zeytin ağaçlarının çok olduğunu fakat maalesef bu ağacın kaldığını duyduk. Zeytin ağacı bu bölge için değerli. İnşallah koruma altına alınır. Zeytin ağacında araştırılma yapıldığını duydum. Zeytin ağaçlarının o ihtişamlı günlerine dönmesini istiyoruz. Geçmiş yıllarda yöre insanlarının kendi zeytin ağaçları olduğunu ve onları topladıklarını biliyoruz” şeklinde konuştu.
Mahalle sakinlerinden Hülya Sezgün de, Konakönü’nde zeytinliklerin yer aldığı bir alan olduğunu ve artık son bir ağacın kaldığını belirterek, “Önceden burada zeytinlik denilen bir yer vardı. Normalde ağaçlar vardı, zeytin topluyorduk. Burada bir tane ağacımız kaldı. Geçen hafta ziraat ile uğraşan bir tanıdığımız vardı o istedi. Bir dal kırıp verdim. Ağaçta geçen sene zeytin vardı ama bu sene az oldu” diye konuştu.
Hüseyin
